Przegląd Cyfrowej Biblioteki Narodowej Polona/Blog

Andrzej Dobosz bardzo stanowczo odradza. Pamiętniki Szymona Konopackiego


Autor urodził się w rodzinie dzierżawcy wioski Szulajki w okolicach Żytomierza. Zapamiętał z dzieciństwa, że kiedyś zjadł zbyt dużo wisien i, wieziony trzęsącą się karetą, ubrudził swe paradne ubranko i białe obicie pojazdu. Mając lat osiem, nauczony przez matkę, umiał już czytać i jako tako pisać. Wkrótce też zaangażowano starego francuskiego emigranta, nieznającego naszego języka. Ojciec wpadł na pomysł: Szymon mówił głośno Ojcze nasz, Francuz powtarzał modlitwę w swoim języku. Potem brał do ręki kolejne przedmioty, nazywając je po francusku. Wreszcie rodzina nabyła za cztery czerwone złote czterotomowy wielojęzyczny słownik Abrahama Mikołaja Trotza.

Wkrótce Konopacki został oddany do Szkoły Pijarów, gdzie zaprzyjaźnił się z kolegą, któremu umarł ojciec. Zmarły pozostawił czterech synów: Gracyana, od trzech lat ożenionego z posażną księżniczką Czetwertyńską; Erazma, później kapitana wojsk Księstwa Warszawskiego, który za kampanię 1812 roku otrzymał krzyż Virtuti Militari, a potem ożenił się z Cecylią Abramowiczową; Franciszka, także kapitana oraz najmłodszego Wiktora – przyjaciela Konopackiego.

Sąsiadem Szkoły Pijarów był chorąży koronny Stecki, trzykrotnie żonaty. Konopacki nie pamięta, kim była jego pierwsza żona. Druga to Popielówna, córka kasztelana lwowskiego, z którą się rozwiódł. Trzecią była Walewska z Tuczyna, córka wojewody sieradzkiego, która po przyjściu na świat jedynej z nim córki, rozwiodła się i wyszła za księcia Stanisława Jabłonowskiego, starszego brata z innej tylko matki księcia Maksymiliana, którzy obaj byli synami księcia Antoniego, kasztelana krakowskiego. Z Popielówną chorąży nie miał potomstwa; z pierwszego zaś małżeństwa miał dwóch synów. Starszy z nich Karol ożenił się z Cetnerówną, odumarł jedną tylko córkę. Z wdową po nim ożenił się generał, słusznie wielce poważany Kniaziewicz, a z córką Michał książę Radziwiłł. Synem młodszym z pierwszej żony chorążego był Józef, ożeniony z córką wojewody Wilgi, ten miał tylko syna Ludwika.

Starczy.