Cracovia Metropolis Regni Poloniae, [Coloniae Agrippinae] : [Anton Hierat], [1618]. Skala nieokreślona, miedzioryt ręcznie kolorowany. Panorama na 2 arkuszach, naklejona na arkusz papieru żeberkowego. Całość 36×111 cm. Biblioteka Narodowa, ZZK 12 162.
Jest to pierwsza szczegółowa panorama Krakowa. Pochodzi z dzieła Civitates orbis terrarum opracowanego i wydanego w Kolonii w latach 1572-1618 przez Georga Brauna i Franza Hogenberga, przedstawicieli flamandzko-holenderskiej szkoły kartograficznej. Praca ta jest najwcześniejszym tak dużym zbiorem planów, widoków i opisów miast. Została pomyślana jako uzupełnienie atlasu świata Abrahama Orteliusa – Theatrum Orbis Terrarum, wydanego po raz pierwszy w 1570 roku i od tego czasu wielokrotnie wznawianego i uzupełnianego (w Polonie dostępne są wydania z 1573, 1592 i 1603 roku). Wśród przedstawionych w Civitates… miejsc znajdują się najważniejsze miasta europejskie oraz niektóre miasta azjatyckie, afrykańskie i amerykańskie. W kolejnych wydaniach znalazły się również widoki ośmiu miast polskich. Prezentowana panorama Krakowa pochodzi z szóstego i zarazem ostatniego tomu dzieła.
Widok miasta opatrzony jest tytułem Cracovia Metropolis Regni Poloniae. Ozdabia go pięć herbów: nad Wawelem podtrzymywany przez dwa anioły znajduje się herb Polski, na prawo od niego widnieje litewska Pogoń. Przy wstędze z napisem tytułowym umieszczony jest herb Krakowa oraz Biscione – znak Sforzów odziedziczony po Viscontich.
Podobnie, za pomocą wstęg i znaków herbowych, oznaczono Kleparz (Clepardia) i Kazimierz (Casimiria).
Panorama sporządzona jest z natury, skomponowano ją wykonując przygotowawcze rysunki miasta z kilku punktów widokowych, dzięki czemu oddaje wiarygodnie obraz zespołów urbanistycznych aglomeracji. Widok obejmuje Kraków z górującym nad nim Wawelem, oddzielony nieistniejącym dziś nurtem Starej Wisły Kazimierz wraz z dzielnicą żydowską (Oppidum Iudeorum), Kleparz i Stradom.
Przedstawiono na nim również przedmieścia oraz wsie. Po lewej stronie znajduje się Łobzów, w centrum widać Garbary (obecnie Piaski) wraz z zespołem kościelno-klasztornym karmelitów. Po prawej stronie, przy ujściu Rudawy, znajdują się Półwsie Zwierzynieckie, a po drugiej stronie Wisły Dębniki.
U dołu panoramy przedstawiono królewski orszak, wzorowany najpewniej na tzw. Rolce Sztokholmskiej, w którym Zygmunt III Waza podąża do łobzowskiej rezydencji (Habitatio Hortularii S.R.Mtis).
Przeglądając panoramę wyraźnie widać nie tylko królewski orszak i najważniejsze budynki, ukazano też wiele szczegółów ilustrujących życie codzienne dawnego Krakowa. Widoczni są flisacy na wiślanych tratwach, konie przy stajniach, krążące nad miastem ptaki, a nawet szubienica z trzema wisielcami.
Kraków 1618 by Barbara Majewska i Małgorzata Tomaszewska is licensed under a Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe License.
