Uważa się ją za jedną z pierwszych polskich feministek, ale przecież była także znakomitą publicystką walczącą nie tylko o prawa kobiet (na przykład do swobodnego studiowania), ale także popularyzatorką higieny i zdrowego życia.
Wielki wpływ na jej światopogląd, ale także na wybór drogi życiowej, miał jej mąż, Odo Bujwid (1857–1942), pionier polskiej bakteriologii, uczeń słynnego Ludwika Pasteura.
Kazimiera Bujwidowa (1867–1932) z domu Klimontowicz, słuchaczka tajnego Uniwersytetu Latającego, po powrocie Odona z Paryża podjęła pracę w założonym przez niego w Warszawie Zakładzie Produkcji Surowic i Szczepionek. Działała w Towarzystwie Szkół Ludowych, sporo publikowała. W roku 1891 ogłosiła broszurę zatytułowaną O wściekliźnie. Czy można zabezpieczyć od wścieklizny ludzi, pokąsanych przez psy wściekłe?, która w roku 1906 doczekała się wznowienia. W roku 1899 opublikowała broszurę Najpotrzebniejsze wiadomości o cholerze. Najprostsze sposoby ustrzeżenia się jej oraz wskazówki ratowania i pielęgnowania chorych.
Bujwidowie mieszkali już wtedy w Krakowie, dokąd przenieśli się w roku 1893, gdy Odon objął katedrę medycyny na Uniwersytecie Jagiellońskim. Kazimiera nie kryła się ze swoimi radykalnie postępowymi poglądami społecznymi, zwłaszcza w kwestii równouprawnienia kobiet, co w konserwatywnym Krakowie przysporzyło jej więcej wrogów niż przyjaciół. Do tych ostatnich zaliczyć trzeba Stefanię Sempołowską, Cecylię Śniegocką oraz Marię i Bolesława Wysłouchów. W roku 1903 ogłosiła dwie ważne broszury: Domy ludowe oraz Prawa nauczycielek, zaś w 1905 roku fundamentalną pracę Reforma wychowania i ochrony dziecka.
Walczyła o prawa kobiet do studiowania na uniwersytetach. Uważa się, że w dużej mierze dzięki jej aktywności w roku 1897 dopuszczono kobiety do studiów na wydziale filozoficznym, zaś w następnym na wydziale medycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W roku 1904 napisała w tej sprawie petycję do Sejmu Krajowego, zaś w roku 1910 do Rady Państwa w Wiedniu. W tym samym roku uczestniczyła w kongresie spraw kobiet w Paryżu i opublikowała dwie bodaj najważniejsze swoje książki: Czy kobieta powinna mieć te same prawa co mężczyzna? oraz U źródeł kwestii kobiecej. Zagadnieniom społecznym poświęcała większość swoich artykułów publikowanych na łamach pism krakowskich, takich jak „Nowa Reforma” oraz „Nowe Słowo”, a także w wydawanym we Lwowie „Sterze”.
Nawiązała współpracę z Marią Dulębianką, sufrażystką i malarką, towarzyszką życia Marii Konopnickiej, przedstawicielką tzw. pierwszej fali feminizmu. W czasie I wojny światowej prowadziła szpital dla Legionów Polskich. Po wojnie – w dużej mierze z powodu przewlekłej choroby – wycofała się z aktywnego życia publicznego, ale w roku 1919 ogłosiła Deklarację programową kobiet wobec nadchodzących wyborów do Sejmu Ustawodawczego.
Nie sposób nie wspomnieć, że jedna z jej córek, Helena Jurgielewiczowa, została pierwszą lekarką weterynarii w Polsce, zaś inna, Zofia Mostowska, jako pierwsza Polka zdobyła doktorat z chirurgii.
◊◊◊
Digitalizację materiałów bibliotecznych w ramach projektu „Patrimonium – zabytki piśmiennictwa” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
◊◊◊
