Andrzej Dobosz poleca. Wiesław Ratajczak, Jolanta Nawrot. „Ocalone, nieuśmierzone… O twórczości Włodzimierza Odojewskiegoˮ. Kraków 2019
W książce jest rozdział poświęcony interpretacji: Ikonka Siergija i Nie można cię samego zostawić o zmierzchu. Te dwa opowiadania znajdziemy w całości w dołączonej na końcu Antologii, a rozdział III powieści Zasypie wszystko, zawieje,którym autorzy również się zajmują, nosi tytuł Rozgrzebany w ziemi jak rana, dół.
Włodzimierz Odojewski, który wiele lat spędził na emigracji, wrócił do Polski w roku 2013. Zmarł w Warszawie w 2016.
Urodził się 14 czerwca 1930 roku w Poznaniu. Był synem nauczycielki, Genowefy Marii z domu Zawodney, i muzyka Stanisława Jana Jasińskiego. Siedzibą rodową Jasińskich było mieszkanie w secesyjnej kamienicy na ulicy Żupańskiego 8. Ojciec pisarza, który ukończył Berlińskie Konserwatorium, założył w tym domu Wydawnictwo Nowości Muzycznych „Tempo”, w którym wydawał nuty komponowanych przez siebie utworów.
W roku 1936 rodzicie pisarza rozwiedli się. Ojciec przeniósł się do małego mieszkanka przy ulicy Żydowskiej.
W tym samym roku Włodzimierz rozpoczął naukę w szkole w Collegium Marianów prowadzonej przez zakonników tego porządku, przy ulicy Różanej 17.
Naukę Odojewskiego przerwał wybuch drugiej wojny światowej. Razem z matką i siostrą musiał opuścić poznański dom. W trójkę mieszkali niemal przez całą okupację w Kłecku, w kamienicy usytuowanej przy tamtejszym rynku (dziś plac Powstańców Wielkopolskich nr 12), u dziadków pisarza ze strony matki, państwa Zawodnych.
Było to przestronne, wygodne mieszkanie na pierwszym piętrze, które wkrótce Zawodni byli zmuszeni oddać Niemcom. Przenieśli się wówczas do sąsiedniej kamieniczki, do małego lokalu na parterze. Od lutego 1943 roku Odojewski był członkiem zakonspirowanej IX Drużyny Szarych Szeregów. Lata spędzał na Kresach Wschodnich, w majątku rodziny w okolicach Trembowli, gdzie był świadkiem mordów dokonanych przez UPA (Ukraińską Powstańczą Armię) na polskiej ludności cywilnej.
Po wojnie, w wieku lat szesnastu, Włodzimierz przeniósł się do ojca, który pracował w szczecińskiej filharmonii.
Ukończył tam II Liceum Ogólnokształcące im. Mieszka II (matura 1948). Podczas nauki w liceum miały miejsce pierwsze próby literackie.
Po maturze wrócił do Poznania i rozpoczął pracę w redakcji „Gazety Poznańskiejˮ.
W kwietniu 1949 roku za poglądy polityczne został z niej wyrzucony.
Od roku 1950 współpracował z Kołem Młodych Związku Literatów Polskich; wkrótce został przewodniczącym Koła.
Studiował na Uniwersytecie Poznańskim ekonomię i socjologię, które ukończył w roku 1953, ale nie obronił prac magisterskich. Był członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej, potem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, ale wystąpił z niej w roku 1958.
W roku 1951 debiutował fragmentami Wyspy ocalenia, które czytano w Polskim Radiu. Otrzymał za tę powieść Nagrodę Młodych im. Tadeusza Borowskiego. Oficjalnym debiutem były socrealistyczne Opowieści leskie (1954).
W 1952 roku rozpoczął współpracę z tygodnikiem „Po prostuˮ, która trwała do roku 1954. W tym samym roku ożenił się ze studentką muzykologii Janiną Bystrzycką. W 1955 i 1956 roku opublikował powieści socrealistyczne : Upadek Tobiasza, Dobrej drogi, Mario!, Kretowisko. W roku 1956 rozpoczął współpracę z redakcjami „Tygodnika Zachodniegoˮ oraz tygodnika wychodzącego w Szczecinie „Ziemia i Morzeˮ.
Pod koniec lat 60. ukazały się powieści Spisek Czarnych Orłów, Żeglarze Króla Jegomości (1957), Białe lato (1958), Miejsce nawiedzone (1959).
W roku 1958 cenzura zatrzymała tom opowiadań Codzienna ściana płaczu i zbiór felietonów Bez dogmatów. Obie pozycje były złożone w Wydawnictwie Poznańskim.
Z początkiem lat 60. Odojewski przeniósł się do Warszawy. W roku 1961 objął stanowisko kierownika Studia Współczesnego Teatru Polskiego Radia. Napisał kilkanaście jednoaktówek pomyślanych jako słuchowiska. Ogłosił je w wyborach Punkt zwrotny i Pomyłki. Zostały zrealizowane nie tylko jako słuchowiska, ale również przełożone na język widowiska teatralnego – były wystawiane na scenach dramatycznych i w Teatrze Telewizji.
Odojewski otrzymał nagrodę w dziedzinie twórczości radiowej, przyznawaną przez Komitet do Spraw Radia i Telewizji oraz Stowarzyszenie Autorów ZAiKS.
Ukazywały się tłumaczenia jego utworów na języki niemiecki, węgierski i francuski.
Był pod pilną obserwacją aparatu bezpieczeństwa. W roku 1968, po wydarzeniach marcowych został zwolniony z pracy w Polskim Radiu. W roku 1971 pozwolono mu skorzystać z zaproszenia do Paryża. W roku 1972 przyjął propozycję Jana Nowaka-Jeziorańskiego i zaczął pracę w Monachium w dziale kulturalno-literackim Radia Wolna Europa.
Po latach biografia Włodzimierza Odojewskiego okazała się niejednoznaczna. Ale to już inna historia.
Wiesław Ratajczak, Jolanta Nawrot. „Ocalone, nieuśmierzone… O twórczości Włodzimierza Odojewskiegoˮ w POLONIE
